Deprem Sonrası Grup Psikoeğitimi

Bu çalışmada geliştirilecek olan Deprem Sonrası Grup Psikoeğitimi programıyla 6 Şubat depreminden etkilenen bireylerin bütünlük duygularının artırılması amaçlanmıştır. Bunun için Antonovsky (1988, 1998) tarafından geliştirilen salutojenik yaklaşım temel alınmıştır. Bu amaç doğrultusunda oturumlar katılımcıların, salutojenik yaklaşım tarafından önerilen genelleştirilmiş direnç kaynaklarını arttırmak ve güçlendirmek üzerine kurgulanmıştır. Bu sayede bütünlük duygusunun bileşenleri olan anlaşılırlık, yönetilebilirlik ve anlamlılık düzeylerini artırmak hedeflenmiştir. Bu bağlamda, her oturum en az bir bütünlük duygusu bileşeniyle ilişkilendirilmiş ve katılımcıların var olan Genelleştirilmiş Direnç Kaynaklarını keşfetmelerine odaklanılmıştır.

Öncelikle bilgi ve beceri sahibi olmanın yaşanan stres ve ortaya çıkan gerilim arasında tampon görevi göreceği düşünülerek katılımcılara sahip olabilecekleri duygu, düşünce ve inançların yanında stres kaynakları ve onların düşüncelere etkisi ile ilgili bilgi verilecektir. Psikoeğitim programıyla sadece bilgi vermek değil, beceri kazandırmak da hedeflenmektedir. Bunun için psikoeğitim programında yaşanan depremin ardından ortaya çıkan stres kaynaklarının azaltılmasını sağlamak için katılımcılara stresle baş etme becerileri öğretilecektir. Bu bağlamda stresle baş etme, nefes ve kas gevşeme egzersizleri ve problemle baş etme becerilerini kapsayan oturumlar geliştirilmiştir. Bu oturumların bütünlük duygusunun tamamına katkı vermenin yanında özellikle “yönetilebilik” bileşenini destekleyeceği düşünülmektedir. Ancak program sadece stresle baş etme becerileri ile sınırlı değildir. Ancak güç kaynakları ve değerlerin ele alındığı oturumun katılımcıların ne için bu hayatta olduklarını ve var olan genelleştirilmiş direnç kaynaklarını fark etmelerini amaçladığı söylenebilir. Tüm bunların yanında, bilindiği gibi grup çalışmaları; grup üyelerine sosyal destek sistemi sağlayarak onlara yalnız ve çaresiz olmadıklarını hissettiren ve onlara umut aşılayan bir özelliğe sahiptir. Bu haliyle, sadece depremden etkilenen bir grup insanla birarada olmanın bile bütünlük duygusunun anlamlılık bileşenine katkı sağlayacağı söylenebilir.

Grup psikoeğitimi oturumları yapılandırılırken DeLucia-Waack (2006) tarafından önerilen aşamalar izlenmiştir. Her bir oturum kendi içinde sırasıyla başlangıç, çalışma, işlemleme ve sonlandırma şeklinde dört aşama olarak düzenlenmiştir. Programın ve oturumların içeriği, mümkün olduğunca Furr (2000) tarafından önerilen öğretici, yaşantısal ve süreç boyutlarını kapsayacak biçimde düzenlenmiştir. 6 oturumdan oluşan grup psikoeğitimi depremden etkilenen genç yetişkin bireylerin; ruh sağlığını koruyabilme, ihtiyaçlarını tespit edebilme, yeniden normalleşmeyi sağlayabilecek işlevsel baş etme stratejilerini kullanabilme, afet sonrası sürece uyum sağlayabilme, kontrol duygusunu kazanabilme ve geleceğe yönelik hedefler oluşturabilme yeterliklerini desteklemeyi amaçlamaktadır. Grup psikoeğitimi programının oturumları yüz yüze ve 60-90 dakika arasında sürecektir.